Thoát nghèo nơi 'gối đỡ' Tây Bắc

Theo con đường Quốc lộ 32 phẳng phiu, vượt qua đèo Cón, chia tay với địa danh cuối cùng của Đất Tổ Phú Thọ có tên Thu Cúc, nơi ngã ba ngày xưa ông Nguyễn Tuân vẫn hay ngồi nghỉ trong dặm dài lên Tây Bắc là bước vào Mường Cơi. Đây là xã đầu tiên của châu Bắc Yên Phù thời xưa, với những cảnh đói nghèo heo hút. Nhưng nay, miền “gối đỡ” Tây Bắc này đã đổi thay bởi các chương trình phát triển kinh tế, trong đó đáng chú ý nhất là chương trình chăn nuôi đại gia súc.

Niềm vui nơi bản Ếch

Trong 22 thôn hiện có của xã Mường Cơi (Phù Yên, Sơn La), trước đây bản Ếch vốn nổi danh là một trong những bản nghèo nhất. Xưa, người dân bản Ếch chủ yếu sống quảng canh, nguồn thu nhập của người dân phần lớn trông vào những thửa ruộng còi cọc, những mảnh nương chon von nơi đầu núi. Không kỹ thuật, không có loại giống mới thay thế, người dân cứ đốt, tỉa, trồng, cấy theo kinh nghiệm thâm canh truyền đời của mình. Vậy nên năng suất các loại cây trồng không cao, người dân luôn lâm cảnh thiếu thốn lương thực.

Cũng may, cơ hội đã đến khi Phù Yên được chọn làm nơi triển khai Nghị quyết 258/2008/NQ – HDND của Hội đồng Nhân dân tỉnh về chăn nuôi đại gia súc với quy mô lớn. Cùng với sự lựa chọn này, bản Ếch đã có những cơ hội để thoát nghèo cho mình. Đi giữa những lốc cốc của tiếng mõ trâu, chung cheng tiếng chiêng bò vào khắc cuối chiều hanh hanh nắng, anh Hoàng Văn Phướng, Trưởng bản Ếch vui vẻ “khoe”: Không có sự chú ý của Nhà nước, của tỉnh thì không biết bao giờ cái từ đại gia súc mới “bén mảng” được đến đất này. Mà cũng không có sự đầu tư, chú ý ấy thì chả biết đến bao giờ người bản Ếch mới biết mình đang ngồi trên “một kho của” để mà “đào” lấy.

Cũng từ anh Phướng, được biết, trước đây chăn nuôi trâu, bò đã manh mún từ nhiều đời ở bản Ếch. Nhưng ngày ấy, trâu, bò được chăn thả hết sức “quảng canh”. Nghĩa là chả bao giờ chúng được chú ý. Chuồng trại, dịch bệnh, thậm chí đến cả thức ăn cho chúng cũng đều được người dân phó mặc… cho rừng. Cũng như cây ngô, cây lúa một thời, trâu bò được chăn thả như vậy nên suy giảm dần về số đầu con, suy thoái dần về sự lai tạp.

Thế nhưng, từ khi được cán bộ xuống chỉ bảo, cái đầu của người dân bắt đầu sáng lên. Họ đã ý thức được rằng, tuy là loại gia súc to, khỏe, nhưng nếu không được chăm chút thì người dân sẽ không giữ được đàn và sẽ không có thu nhập. Cùng với sự chuyển giao khoa học công nghệ, thì vốn bắt đầu cũng được “rót” về các hộ dân. Vốn được đầu tư để mua trâu, bò giống, vốn được đầu tư để làm chuồng trại, thậm chí người dân còn được vay cả vốn để trồng cỏ, chủ động thức ăn vào ngày mưa rét cho trâu bò.

Một nhà chăn nuôi, hai nhà chăn nuôi; chăn nuôi trâu, bò theo kỹ thuật mới này đã cho những kết quả khả quan, thế là người dân bắt đầu học hỏi nhau để làm. Theo anh Phướng, chỉ trong vòng 3 năm ngắn ngủi, cùng với các khoản đầu tư, từ một bản mà đàn trâu, bò chỉ đếm trên đầu ngón tay, đến nay, đàn gia súc của bản đã lên đến 430 con. Bằng việc “đột phá” về chăn nuôi đại gia súc này mà cái nghèo tưởng chừng như rất “khó đuổi” ở bản Ếch nay đã thành hiện thực. Với 110 hộ dân tổng thảy, bằng việc chăn nuôi và lợi nhuận của nó đem lại đã làm giảm nhanh chóng hộ nghèo của bản.

Mô hình điểm – động lực lớn

Trong các chương trình phát triển kinh tế dài hơi của mình, Sơn La đã có những quyết sách. Từ trồng cao su, chuyển đổi giống cây trồng… thì chương trình chăn nuôi đại gia súc được đánh giá là có tác động và giá trị xã hội rất lớn trong việc xóa nghèo cho người dân. Là một tỉnh được thiên nhiên ưu đãi về khí hậu, lại có thế mạnh về đồng cỏ nên Chương trình chăn nuôi đại gia súc đã được biến thành nghị quyết, được Hội đồng Nhân dân tỉnh thông qua, với những biểu quyết và ủng hộ khá cao.

Để biến Nghị quyết này thành hiện thực, tạo cơ hội cho dân nên Phù Yên đã là nơi được tỉnh lựa chọn. Sau khi làm thí điểm ở một số xã, với kết quả thu nhận được, mô hình đã được nhân rộng ở Mường Cơi với 22 thôn bản có người dân tham gia. Cái cơ bản ở đây là vốn, với sự chỉ đạo và liên kết có bài bản, các hệ thống chi nhánh thuộc Ngân hàng Chính sách và Xã hội cũng như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã đồng loạt “mở cửa”, đơn giản thủ tục để cho người dân được tiếp cận vốn. Với 1,5 tỷ được giải ngân và 130 hộ nghèo được vay vốn ưu đãi là những con số để nói lên phong trào chăn nuôi đại gia súc nơi đây.

Để nguồn vốn được sử dụng đúng chỗ, có hiệu quả, một ban chỉ đạo do Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã làm trưởng ban đã được thành lập, kiện toàn, đi vào hoạt động hết sức nề nếp. với sự chỉ đạo và quản lý sát sao này, ngoài việc đầu tư đúng hộ, đúng người thì cái cơ bản còn là việc quản lý đàn trâu, bò. Trâu, bò hộ nào nuôi ra sao, phòng chống dịch bệnh, chống rét thế nào đều được nắm bắt và có sự nhắc nhở, đôn đốc cũng như hỗ trợ kịp thời ngay.

Ngoài đầu tư đàn trâu, bò thì hệ thống chuồng trại cũng được làm hết sức cơ bản. Bất cứ người dân nào trong xã, có đàn gia súc từ 3 con trở lên đều được vay vốn ưu đãi để làm chuồng, trại. Bên cạnh chuồng trại, các dịch vụ thú y thì vấn đề về thức ăn cho trâu, bò cũng được tính toán hết sức cẩn thận. Để chủ động thức ăn và tạo thức ăn có giá trị, 40ha cỏ có năng suất và chất lượng cao cũng đã được trồng. Từ những thắng lợi ban đầu về chương trình chăn nuôi đại gia súc đã có ở Mường Cơi, trong thời gian tiếp theo, xã sẽ rà soát, tiếp tục lập danh sách các hộ có nhu cầu để gửi đến Ngân hàng Chính sách và Xã hội cũng như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để người dân tiếp tục nhận được sự hỗ trợ về vốn.