Cần bám sát nhu cầu thực tế trong bồi dưỡng nguồn nhân lực Hợp tác xã

Kinh tế hợp tác, trong đó nòng cốt là các hợp tác xã (HTX) đang trên hành trình “vật lộn” để trụ vững và phát triển trong bối cảnh hội nhập cạnh tranh gay gắt. Một trong những yếu tố quyết định đến sự thành bại của HTX chính là chất lượng nguồn nhân lực.

“Bình mới, rượu cũ”

Sau khi Luật HTX năm 2012 được ban hành (có hiệu lực từ ngày 01/7/2013), các HTX buộc phải chuyển đổi theo luật mới. Một trong những thay đổi lớn nhất khi các HTX chuyển đổi là thay đổi cơ cấu bộ máy quản lý. Các tên gọi “Ban Chủ nhiệm”, “Chủ nhiệm HTX” buộc phải thay bằng “Hội đồng quản trị”, “Giám đốc HTX”.

Sự thay đổi này không đơn giản là “thay tên, đổi họ” mà bản chất là sự thay đổi từ nhận thức đến hành động của cán bộ quản lý HTX. Chuyển đổi theo Luật HTX 2012, các HTX hoạt động không khác gì một doanh nghiệp. Điều đó đòi hỏi năng lực của cán bộ quản lý phải được nâng lên, xứng tầm là người đứng đầu một doanh nghiệp độc lập trong thời buổi cạnh tranh gắt gao.

Nhưng sau gần 5 năm chuyển đổi theo mô hình hoạt động mới, các HTX đã thực sự có sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý? Đáng tiếc, câu trả lời là chưa!

HTX Nông lâm nghiệp Phúc Sơn (huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) có 31 xã viên, với 5 cán bộ làm công tác quản lý, điều hành. Trong 5 cán bộ quản lý chỉ có 2 người có trình độ trung cấp; 3 người chưa qua đào tạo, trong đó có Giám đốc HTX-ông Ma Phúc Giải. Theo chia sẻ của ông Giải, trước đây ông là bí thư chi bộ, trưởng thôn, lại có ít kinh nghiệm kinh doanh buôn bán nên được UBND xã Phúc Sơn giao trách nhiệm “dẫn dắt” HTX.

Đây cũng là tình trạng chung của rất nhiều HTX trên cả nước, nhất là các HTX nông nghiệp. Theo thống kê của Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thì hơn một nửa cán bộ quản lý HTX trên cả nước hiện chưa qua đào tạo, chủ yếu trưởng thành từ kinh nghiệm thực tiễn. Một cuộc khảo sát của Cục này trong tháng 2/2017 tại 80 HTX khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy, có đến 53% cán bộ quản lý HTX có trình độ học vấn cấp 2, chỉ khoảng 27,5% HTX có chủ tịch HĐQT có trình độ từ trung cấp trở lên.

Năng lực cán bộ HTX yếu là vấn đề “đau đầu” nhất khi phát triển các mô hình HTX kiểu mới. Trình độ năng lực hạn chế khiến đội cán bộ gặp không ít khó khăn trong quá trình quản lý, điều hành HTX, chưa nói đến đưa HTX phát triển.

Như HTX Phúc Sơn (huyện Chiêm Hóa, Tuyên Quang) chủ yếu cung ứng giống, vật tư nông lâm nghiệp. Do vậy, thu nhập của Hội đồng quản trị HTX cũng chỉ dao động từ 2-4 triệu đồng/tháng. Theo Giám đốc Ma Phúc Giải, HTX muốn mở rộng thêm nhiều dịch vụ như tiêu thụ nông sản cho người dân, vừa tạo được mối liên kết, vừa nâng cao thu nhập cho thành viên trong ban quản trị nhưng do không được đào tạo bài bản nên lo ngại trong quá trình hoạt động sẽ gặp rủi ro. “Đề án” mở rộng hoạt động của HTX đành phải “treo”.

Đào tạo cán bộ quản lý-Yêu cầu cấp thiết

Thực tế, sau khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực, cùng với việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi các HTX, nhiều địa phương đã triển khai công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý HTX. Kinh phí bỏ ra nhiều, số lượng cán bộ HTX được bồi dưỡng, tập huấn cũng không ít, nhưng “bình mới” mà “rượu vẫn cũ”. Nguyên nhân chính là do nội dung đào tạo, bồi dưỡng vẫn nặng tính lý thuyết, xa rời thực tế.

Như tỉnh Bắc Giang, năm 2016, tỉnh tổ chức 9 khóa học, bồi dưỡng, tập huấn cho khoảng 580 lượt cán bộ quản lý HTX trên địa bàn, với tổng kinh phí khoảng 400 triệu đồng. Nội dung bồi dưỡng, tập huấn là tập trung phổ biến Luật HTX năm 2012 và các văn bản có liên quan đến hoạt động của HTX; nhận thức về kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế; quản trị đối với HTX;…

Không biết tập huấn, bồi dưỡng thế nào mà tính đến hết tháng 8/2016, toàn tỉnh này có 23 HTX phải làm thủ tục giải thể, 222 HTX (trên tổng số 683 HTX toàn tỉnh) ngừng hoạt động (dẫn theo Kế hoạch phát triển kinh tế tập thể số 2693/KH-UBND, ngày 05/9/2016 của UBND tỉnh Bắc Giang).

Có bồi dưỡng, tập huấn nhưng bồi dưỡng, tập huấn không sát với thực tế đang khiến ngân sách bố trí phát triển kinh tế tập thể đang bị lãng phí. Như ở Bắc Giang, trong năm 2017, tỉnh này tiếp tục mở 6 lớp để đào tạo, bồi dưỡng cho 400 lượt cán bộ quản lý HTX, với tổng kinh phí dự kiến 500 triệu đồng. Nội dung tập huấn vẫn là bồi dưỡng kiến thức pháp luật và các chương trình hỗ trợ phát triển HTX (?!).

Để có một đội ngũ cán bộ quản lý HTX có đủ trình độ chuyên môn, đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ thì rõ ràng, cách bồi dưỡng, tập huấn như hiện nay là “không ổn”. Đào tạo thiếu lộ trình, thiếu bài bản, không sát với thực tiễn không chỉ làm lãng phí tiền của mà còn làm cho năng lực đội ngũ cán bộ quản lý ngày càng “cùn”. 

Do vậy, các địa phương cần chủ động tìm những cách thức đào tạo, tập huấn sâu sát và đội ngũ giảng viên giỏi... nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng của cán bộ quản lý các HTX. Đây sẽ là chìa khóa để đẩy nhanh, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi mô hình HTX kiểu mới, đưa lĩnh vực kinh tế tập thể phát triển. 

PV

 In bài viết
Văn bản điều hành