Chương trình 135 giai đoạn II động lực để Bát Xát phát triển
Năm năm qua (2006-2010), với phương châm “Gần dân, sát cơ sở”, đầu tư trọng điểm cho phát triển vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, đồng thời chủ động lồng ghép với các chương trình dự án khác có cùng mục tiêu, đối tượng trên địa bàn, Chương trình 135 giai đoạn II ở Bát Xát đã thực sự phát huy được hiệu quả, tiếp thêm sức lực để đồng bào nghèo các huyện vươn lên ổn định cuộc sống, đẩy mạnh sản xuất, xoá đói giảm nghèo.
Giai đoạn (2006-2010) Huyện Bát Xát có 16 xã và 2 thôn thuộc 2 xã vùng II, với tổng số 8.069 hộ và 43.964 nhân khẩu được hưởng lợi từ Chương trình 135. Đây là những xã đang gặp nhiều khó khăn: Nguồn nhân lực thiếu và chưa đồng đều, kết cấu hạ tầng nông thôn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, tỷ lệ nghèo còn cao (63,6% năm 2005); trình độ canh tác nông nghiệp thấp, một số tập quán lạc hậu vẫn tồn tại, đời sống của đồng bào nơi đây còn thiếu thốn cả vật chất và tinh thần (Nhất là hậu quả từ trận lũ lịch sử xảy ra tháng 8/2008).
Trên cơ sở xác định đúng tiềm năng, lợi thế về đất đai, lao động và truyền thống cần cù làm ăn của đồng bào vùng đặc biệt khó khăn, trong đó phân tích rõ các nhóm nguyên nhân dẫn đến đói nghèo, từ đó dồn sức, dồn lực và chỉ đạo thực hiện, Chương trình 135 giai đoạn II được huyện Bát Xát đón nhận và triển khai một cách đồng bộ. Huyện đã chỉ đạo thống nhất giữa thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước với các chương trình, dự án của địa phương và vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động. Các dự án của Chương trình 135 được thực hiện lồng ghép với các Chương trình 120, 134, Nghị quyết 37, và các nguồn vốn ngân sách tập trung, nước sạch vệ sinh môi trường, nguồn vốn khắc phục hậu quả thiên tai, nguồn vốn bố trí xắp xếp dân cư nơi cần thiết, nguồn xây dựng trung tâm cụm xã, kiên cố hoá trường lớp… Đặc biệt huyện đã cụ thể hoá 7 chương trình và 29 đề án kinh tế xã hội của tỉnh Lào Cai thành 5 chương trình, 12 đề án phát triển kinh tế - xã hội của Bát Xát giai đoạn (2006-2010). Các đồng chí trong Ban Thường vụ, Ban chấp hành, cơ quan thường trực Chương trình, thường trực các dự án đều vào cuộc, cùng với xã thành lập Ban chỉ đạo, bình xét, lựa chọn việc làm, hạng mục công trình và đối tượng để đầu tư, đảm bảo công khai, dân chủ. Công tác chỉ đạo thực hiện Chương trình 135 giai đoạn II được triển khai chặt chẽ từ huyện đến các thôn, bản. Các thành viên Ban chỉ đạo và các cơ quan đỡ đầu đã thường xuyên xuống cơ sở nắm bắt tình hình, tư vấn, hướng dẫn các xã trong việc xây dựng và thực hiện chương trình phát triển kinh tế xã hội của các xã đặc biệt khó khăn.
Trong 5 năm (2006 -2010) Bát Xát đã huy động nguồn vốn đầu tư Chương trình 135 trên 100 tỷ đồng (trong đó nguồn vốn hỗ trợ từ các dự án là 97 tỷ đồng và huy động sự đóng góp của nhân dân hơn 3 tỷ đồng).
Riêng năm 2010 đã huy động 27,592 tỷ đồng từ các nguồn cho Chương trình 135 và đến tháng 11/2010 đã giải ngân được 22,247 tỷ đồng đạt 80,6% kế hoạch. Trong đó 16,4 tỷ đồng đầu tư xây dựng hạ tầng thiết yếu các xã 135 và đã giải ngân được 14,525 tỷ đồng; 4,9 tỷ đồng hỗ trợ sản xuất; 1,217 tỷ đồng cho đào tạo cán bộ cơ sở và cộng đồng; 4,013 tỷ đồng hỗ trợ học sinh con hộ nghèo ; 66 triệu đồng trợ giúp pháp lý, hoạt động văn hoá và 996 triệu đồng đầu tư cho duy tu bảo dưỡng các công trình.
Từ những nguồn vốn này, 5 năm, qua Bát Xát đã có trên 15.000 lượt hộ được hỗ trợ phát triển sản xuất: Đầu tư giống cây trồng, mua con giống, phân bón và công cụ sản xuất; mở 220 lớp đào tạo, bồi dưỡng cho 8.842 lượt người (Trong đó có 928 thanh niên người dân tộc được đào tạo nghề tại chỗ); 11.879 lượt học sinh là con em hộ nghèo đã được hỗ trợ trong học tập; trên 71 tỷ đồng đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn. 16 xã 135 đã lựa chọn và khởi công xây dựng 100 công trình ( Trong đó mở mới 19 km đường giao thông nông thôn, 28 công trình trình thuỷ lợi hiệu ích tưới tiêu cho 454 ha; 13 công trình cấp nước sinh hoạt; 4 công trình trường học (10 phòng học); 7 trạm Y tế; 7 công trình điện và 32 nhà sinh hoạt cộng đồng.
Cùng với nguồn vốn 135, giai đoạn (2006-2009), huyện Bát Xát đã 147,636/217,592 tỷ đồng trong tổng nguồn vốn ngân sách đầu tư, để đầu tư cho các xã 135 thông qua các chương trình lồng ghép. Trong đó 7 xã được hưởng thụ Chương trình 120: 33,4 tỷ đồng; 16 xã được hưởng Chương trình 134: 4,2 tỷ; 16 xã được hưởng Chương trình khắc phục thiên tai: 27,959 tỷ đồng. Riêng Chương trình hỗ trợ xây dựng trụ sở xã 1,6 tỷ đồng đều tập trung 100% vốn cho xã 135.
Sau 5 năm triển khai thực hiện Chương trình 135 và lồng ghép các chương trình mục tiêu khác ở Bát Xát đã cho thấy hiệu quả rõ nét. Dù chưa có xã nào ra khỏi Chương trình 135, nhưng Chương trình đã tạo bước đột phá, tiếp thêm luồng sinh khí mới cho đồng bào vùng đặc biệt khó khăn của Bát Xát. Một điều khẳng định trước tiên đó là đã làm thay đổi căn bản về nhận thức, năng lực lãnh đạo, điều hành cho đội ngũ cán bộ xã, nâng cao nhận thức và ổn định tư tưởng nhân dân, nhiều vấn đề cấp thiết và vướng mắc ở cơ sở đã được giải quyết; củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và sự lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương. Hiệu quả rõ nhất đó là sự thay đổi diện mạo nông thôn và phát triển kinh tế xã hội ở các xã đặc biệt khó khăn này: Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch đúng hướng và rõ nét, diện tích các loại cây trồng đều tăng; đồng bào đã tập trung đầu tư sản xuất và hình thành vùng lúa ngon, lúa chất lượng cao. Nhiều mô hình mới, cây trồng mới có giá trị kinh tế cao được triển khai đồng loạt đến vùng cao như : Cây chè, cây ớt, cây thuốc lá, cây cao su, cây chuối, dứa…
Trong 3 năm (2008-2010) diện tích cây vụ đông của Bát Xát lớn nhất tỉnh (trên 800 ha) và được coi là vụ sản xuất chính của đồng bào. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Bát Xát duy trì trên 13%; giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác đạt trên 30 triệu đồng/1 ha, tăng 15 đồng triệu so với năm 2006; tổng sản lượng lương thực gần 33 ngàn tấn; thu nhập bình quân đầu người 11,5 triệu đồng/người/năm (tăng 7,2 triệu đồng); tỷ lệ giảm nghèo 7,2 %/năm (riêng xã 135 đã giảm nghèo từ 63,6% (năm 2006) xuống còn 30,16% (năm 2009). 100% số xã có đường ô đến trung tâm, 100% số thôn bản có đường xe máy; 80% diện tích lúa được chủ động về thuỷ lợi; 23/23 xã có điện lưới quốc gia (tăng gấp 2 lần so với năm 2005); 23/23 xã được phủ sóng điện thoại di động; 70% dân số được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; tỷ lệ học sinh trong độ tuổi đến trường đạt 98%; 82% phòng học được kiên cố và 15/15 chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội XX của Đảng bộ huyện đã hoàn thành trong năm 2009 (sớm hơn 1 năm).
Huyện Bát Xát đang tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm quyết tâm thực hiện có hiệu quả Chương trình 135 giai đoạn II, từng bước làm cho đời sống của đồng bào (nhất là người nghèo) không ngừng đi lên, rút ngắn khoảng cách giữa các vùng, đồng thời tạo động lực để các xã 135 có cơ hội phát triển.q
Nguyễn Thị Loan
(Nguồn: Bản tin 135 - Tháng 11/2010)
[TT: H.T.N